Ludzie do siebie strzelają, czyli o „wentylu bezpieczeństwa”

Wentyl bezpieczeństwa to pojęcie z zakresu psychologii społecznej. Jest ściśle związane z teorią konfliktu, gdyż właśnie dzięki temu mechanizmowi wspólnota może rozładowywać wszelkie „niezdrowe emocje”. Jest to naturalne ujście dla wszelkich frustracji, gniewu, irytacji. Gdy jednostka lub grupa nie odnajdzie swojego wentylu może dojść do sytuacji gdy zagrożone będzie poczucie bezpieczeństwa.

Najbardziej drastyczne przykłady takich sytuacji stanowią strzelaniny jakie niedawno miały miejsce w Rybniku i Bratysławie. Policja prowadzi postępowanie, a hipotez jest wiele. Jedno jest pewne (mówiąc wprost) komuś puściły nerwy. Nieszczęśliwie doszedł do tego dostęp do broni palnej. W efekcie 7 osób nie żyje, a dwadzieścia kilka jest rannych.

fot. Reuters

Co we współczesnym świecie może być takim wentylem (którego zabrakło sprawcom wspomnianych wyżej wydarzeń)? Z jednej strony indywidualne zajęcia (trening, przejażdżka samochodem, długi spacer), z drugiej przeżycia grupowe. Takie jak festiwale muzyczne, przykład stanowi chociażby Jarocin, gdzie ludzie o sprzecznych z ówczesną władzą poglądach mogli w miarę kontrolowanie wyrazić swoją dezaprobatę. Oprócz tego, wszelkie demonstracje i pikiety. Jednak, gdy w grę wchodzi paraliż miasta czy drogi trudno mówić o pokojowych i bezpiecznych metodach rozładowywania napięć. Zostaje jeszcze sport. Ta kategoria jest o tyle fajna, że poszczególne dyscypliny zakładają inny rodzaj kibicowania. Inaczej ogląda się wyścigi rajdowe, gdzie widzisz swojego faworyta przez kilka sekund, jak pokonuje zakręt przy którym stoisz. Inaczej jest z tenisem, gdzie obowiązuje pewien specyficzny savoir vivre, inaczej „na Małyszu”, a inaczej na meczu piłki nożnej. No właśnie, tutaj znowu pojawia się problem pokojowego i kontrolowanego dawania upustu emocjom.

Jak wiadomo kibice futbolu nie należą do pokornych. Można nawet pokusić się o stwierdzenie, że piłka nożna skupia, po części, ludzi agresywnych. Biją się oni zazwyczaj z uzbrojoną w pałki, broń gładkolufową i gaz łzawiący policją, która posiada dodatkowo oddziały konne oraz psy bojowe lub innymi, podobnymi do nich fanatykami, a nie jak zapewne sądzą niektórzy, przypadkowymi ludźmi. Muszę przyznać, wcale nie złośliwie, że wolę to niż blokadę centrum miast (w 90% przypadków jest to Warszawa) przez górników, pielęgniarki czy taksówkarzy. Ktoś powie, że jedni walczą o „coś” (zazwyczaj pieniądze), a drudzy po prostu się biją. Ja powiem, „i jedni i drudzy się biją”. Ich motywacja jest różna, ale podobno uderzenie policjanta to przestępstwo… nawet jeżeli robi to górnik.

Ogromna część społeczeństwa chce walczyć z chuliganami, aby na Legia – Wisła było tak jak na Pucharze Czterech Skoczni. Nie sprawiłoby to oczywiście, że agresorzy gdzieś zniknął. Co by się zatem z nimi wtedy stało? Hmmmmm, dawno nie słyszałem żeby ktoś rzucał w przechodniów granatami… .